Isı çarpmasına karşı ‘önce soğutun, sonra taşıyın’!

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, hava sıcaklığı ve yangın döneminde hayvan sağlığını bekleyen tehlikeleri değerlendirdi.

‘Önce soğutun, sonra taşıyın’

Evcil hayvan sahiplerine kritik bir hatırlatmada bulunan Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Bir hayvanın sıcak çarpması geçirmesi için havanın her zaman ‘sıcak’ olması gerekmez. Sıcak havalarda aşırı egzersiz yapmak veya havalandırması iyi olmayan sıcak veya nemli bir ortamda kalmak, hayvanların hızla aşırı ısınmasına neden olabilir. Evcil hayvanınızın aşırı ısındığından endişeleniyorsanız, hemen harekete geçmelisiniz. Isı çarpması geçiren köpek ve kediler için acil ilk yardım müdahalesi olarak ‘önce soğutun, sonra taşıyın’ öneriyoruz. Sahipleri en kısa sürede veteriner hekime başvurmalıdır.” diye konuştu.

Aşırı kilolular havadan daha çok etkileniyor!

Bazı hayvanların sıcak havalardan daha fazla etkilendiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Aşırı kilolu hayvanlar, Pug ve Fransız Bulldog gibi basık yüzlü ırklar veya İran kedileri gibi dar hava yollarına sahip hayvan ırkları, kalın tüylü evcil hayvanlar, yaşlı ya da çok genç hayvanlar, özellikle solunum yolu, akciğer veya kalp sorunları gibi önceden var olan rahatsızlıkları olan hayvanlar risk altındadır.” dedi.

Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının erken belirtileri neler?

Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının belirtilerine işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının erken belirtileri köpeklerde ve kedilerde benzerdir (kedilerde belirtiler genellikle daha belirsizdir) ve şunları içerebilir; hızlı nefes alma, sıcak çarpması kötüleştikçe sıkıntılı veya gürültülü nefes almaya dönüşebilir. Huzursuzluk veya istemsiz hareket, volta atma, gölge veya su arama davranışlarının ortaya çıkması, 40°C’nin üzerinde vücut ısısı, salya akışı, kırmızı dil veya diş etleri, artan kalp atış hızı, kusma veya ishal belirtiler arasında yer almaktadır. Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının ileri evrelerinde ise; uyuşukluk, kafa karışıklığı, halsizlik veya bayılma, nöbetler ortaya çıkar.” şeklinde konuştu.

Köpeklerde ve kedilerde sıcak çarpmasının erken belirtilerinin ilk başta kolayca gözden kaçabileceğini ifade eden Dr. Çevreli, “Köpekler sıkıntıya rağmen oynamaya devam edebilirken, kediler sessizce geri çekilip saklanabilirler.” ifadesinde bulundu.

Soğutmak için buz gibi su kullanmayın!

Evcil hayvanında sıcak çarpmasından şüphelenen sahipler için hayati ilk yardım adımlarını paylaşan Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, şöyle devam etti:

“Evcil hayvanınızı serin bir yere, tercihen iyi havalandırılan bir yere götürün veya vantilatör kullanın. Az miktarda su verin (içmeye zorlamayın). Soğuk suya batırma, genç ve sağlıklı köpekler için etkili bir yaklaşımdır. Buharlaştırma yönteminde ise; köpeğinizinkinden daha soğuk olan herhangi bir sıcaklıktaki suyu üzerlerine dökmek ve yaşlı köpekler veya altta yatan sağlık sorunları olan köpekler için esinti, vantilatör veya klimadan gelen hava hareketiyle birleştirmek (buharlaştırıcı soğutma) önemli. Buharlaştırma yöntemini kullanamıyorsanız, üzerlerine soğuk su dökerek/hortumla tutarak serinletin. Buz gibi su kullanmamak önemlidir. Çünkü bu, cilde giden kan akışını azaltabilir, serinleme yeteneklerini azaltabilir veya hatta titremelerine neden olarak ısı üretimini artırabilir.

Evcil hayvanınız iyi görünse bile, aksi belirtilmedikçe, kontrol ettirmeniz önemlidir, çünkü sıcak çarpmasının daha ciddi belirtileri hemen ortaya çıkmayabilir. Evcil hayvanınızı serin ve ıslak bir havluya sarın ve havluyu serin ve ıslak bir havluyla değiştirmeye devam edin. Havluyu evcil hayvanınızın üzerinde bırakmayın, çünkü bu ısınabilir. Daha büyük evcil hayvanlar için, hafifçe hortumla yıkayın veya soğuk suyla yıkayın, ardından başına ve karnına soğuk havlu uygulayın.”

Evcil hayvanlarınızı asla arabalarda bırakmayın; ‘bir dakikalığına bile’

Evcil hayvanlar için güvenli ve serin bir ortam yaratmanın ipuçlarını da veren Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Perdeleri kapatın; güneş alan pencerelerde ısı birikmesini önleyin. Hava akışını teşvik edin; vantilatör kullanın veya iç kapıları açık bırakın. Islak mama verin; beslenmelerine su kazandırır. Birden fazla su kabı koyun; özellikle en sevdikleri yerlere. Sık sık fırçalayın; uzun tüylü kedilerin daha serin kalmasına yardımcı olur. Evcil hayvanlarınızı asla arabalarda bırakmayın; ‘bir dakikalığına bile’. Kapalı verandalardan veya kış bahçelerinden kaçının; bunlar hızla ısınır. Soğutma ürünleri kullanın; evcil hayvanlar için güvenli paspaslar veya vantilatörler gibi. Sıcak günlerde egzersizi kısıtlayın (köpekler günün en sıcak saatlerinden kaçınmak için sabahın erken saatlerinde veya akşamın geç saatlerinde yürüyüşe çıkarılmalıdır.) Yürüyüşlerde yanınızda su şişesi bulundurun. Unutmayın, sıcak kaldırımlar patileri yakabilir! Pati koruması kullanın; bot veya pati mumu gibi.” dedi.

Tıraş ettirmek daha da ısınmasına neden oluyor

Tıraş ettirmenin serinlemeye yardımcı olup olmadığı konusuna da değinen Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Evcil hayvanınızı tıraş ederseniz, onun doğal vücut ısısı sistemine müdahale etmiş olursunuz ve bu da rahatsızlığa ve aşırı ısınmaya yol açabilir. Evcil hayvanınızın tüyleri sadece vücut ısısını kontrol etmekle kalmaz, aynı zamanda güneş yanığını önler ve cilt kanserinden korunmasına yardımcı olur.” ifadesinde bulundu.

Sokakta yaşayan hayvanlar için sıcak havaların getirdiği risklerin daha da büyük olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Daima elinizle test edin. Avucunuzun için çok sıcaksa, patileri için de çok sıcaktır. Islak mama verin; beslenmelerine su kazandırır. ‘Bir kap su’ gerçekten hayat kurtarır. Birden fazla su kabı koyun ve günlük taze ve serin su ile değiştirin.” diye konuştu.

Yangınlar evcil hayvanları da etkiliyor

Orman yangınlarının, sadece yaban hayatını değil, evcil ve sokak hayvanlarını da tehdit ettiğini ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Dumanın etkilerini kendiniz görebiliyor veya hissedebiliyorsanız hem evcil hayvanlarınızı hem de yaban hayatındaki hayvanları güvende tutmak için önlemler almalısınız. Kalp-damar veya solunum yolu hastalığı olan hayvanlar özellikle dumandan dolayı risk altındadır ve hava kalitesinin düşük olduğu tüm dönemlerde yakından izlenmelidir. Hayvanlarda olası duman veya toz tahrişi belirtilerini arayın. Yangın sonrası öksürük veya öğürme, ağız açık nefes alma ve nefes alırken artan ses dahil olmak üzere nefes almada zorluk, göz tahrişi ve aşırı sulanma, boğaz veya ağız iltihabı, burun akıntısı, artan solunum hızı, yorgunluk veya halsizlik, yön kaybı veya tökezleme, iştah azalması ve/veya susuzluk belirtilerinden herhangi biri görüldüğünde derhal veterinere başvurulması gerekiyor.” şeklinde konuştu.

İlk yardımda neler yapılmalı?

Yangın sırasındaki ilk yardıma da değinen Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, “Hayvanı yakalayın ve güvenli bir alana götürün. Vücudun yıkanması- soğutma etkisi ve yabancı cisimlerin atılması. Yanıkların soğutulması. Yaralıysa hareket kabiliyetini azaltmak için atel ve bandaj uygulaması. Sakinleştirici cihazlar- çanta, havlu, kutu. Stres yönetimi- gürültüyü en aza indirme, elle tutma. Hastayı veteriner tedavisi için nakledin.” şeklinde sözlerini tamamladı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı